Από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της οικονομικής σκέψης στο μεσοπόλεμο και έπειτα, ο Δ. Καλιτσουνάκης υπήρξε ένας από τους ελάχιστους Έλληνες οικονομολόγους που ασχολήθηκαν με την εξέλιξη των οικονομικών ιδεών στην Ελλάδα. Το έργο του ανανέωσε την οικονομική σκέψη και σηματοδότησε ένα πρώτο στάδιο ωρίμανσής της με την εισαγωγή νέων θεωρητικών εργαλείων για την ανάλυση των οικονομικών φαινομένων.
Γεννημένος στην Κρήτη το 1886, σπούδασε νομικά στην Αθήνα και το 1909 αναγορεύθηκε διδάκτορας των νομικών επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 1914 ως το 1918 έζησε στο Βερολίνο και μετεκπαιδεύτηκε στον τομέα των πολιτικών και οικονομικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, όπου κυριαρχούσε το οικονομικό τμήμα χάρη στους Schmoller και Wagner, μαζί με άλλους γνωστούς Έλληνες οικονομολόγους, όπως τους Κ. Βαρβαρέσο, Σπ. Κορώνη, Π. Χριστοδουλόπουλο κ.α. Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1918 εμποτισμένος από τις ιδέες του εξελικτικού σοσιαλισμού και της ιστορικής σχολής, έναν έντονο ανθρωπισμό και ένα πάθος για κοινωνική πρόοδο και δικαιοσύνη, που τον ώθησε στη μεταλαμπάδευση του επιστημονικού κλίματος της Γερμανίας στην Ελλάδα. Το 1920 αναγορεύεται υφηγητής των οικονομικών επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών με τη μελέτη του “Γουσταύος Σμόλλερ”, έπειτα από ένθερμη εισήγηση του Ανδρεάδη, ενώ από χρόνια αρθρογραφεί σε περιοδικά και εφημερίδες, παράγει επιστημονικό έργο και μεταφράζει σημαντικές ξένες μελέτες από το χώρο των κοινωνικών και οικονομικών επιστημών. Από το 1923 έως το 1959 διετέλεσε τακτικός καθηγητής της πολιτικής οικονομίας στην Ανωτάτη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών, ενώ δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1942-1945) και στην Πάντειο Ανωτάτη Σχολή Πολιτικών Επιστημών (1943-1945). Την περίοδο 1923-1924 διετέλεσε γενικός γραμματέας του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, ενώ κατά το ίδιο διάστημα συμμετείχε στις εργασίες της Επιτροπής Οικονομιών, που είχε συσταθεί στα 1924 επί πρωθυπουργίας Α. Παπαναστασίου, μαζί με τους Α. Ευταξία, Ανδρ. Ανδρεάδη, Αλ. Σβώλο, Σπ. Κορώνη, Επ. Χαρίλαο, Γ. Στρίγκο, Θ. Κουτούπη, Λεων. Θεοχάρους και Σπ. Αντωνιάδη με σκοπό την ισοσκέλιση του προϋπολογισμού και την εξυγίανση της οικονομικής κατάστασης της χώρας, έπειτα από την δύσκολη περίοδο της Μικρασιατικής Καταστροφής και της εισόδου των προσφύγων στη χώρα.
Υπήρξε υφυπουργός – γενικός διοικητής Κρήτης και υφυπουργός των Εσωτερικών στην κυβέρνηση Α. Παπαναστασίου (Μάιος – Ιούνιος 1932), ενώ διετέλεσε Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Οικονομικών Επιστημών (1957–1965), της Ελληνικής Στατιστικής Εταιρείας (1948-1954), της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδας και του Ελληνικού Κέντρου Παραγωγικότητας (1958-1959).
Από το 1921 μέχρι το 1971 ο Δ. Καλιτσουνάκης εκδίδει το Αρχείον Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών (ΑΟΚΕ). Σε μια εποχή που τα επιστημονικά περιοδικά στην Ελλάδα ήταν ελάχιστα, ο Καλιτσουνάκης δημιουργεί το ΑΟΚΕ, σε συνεργασία με την Εταιρεία Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών του Α. Παπαναστασίου, με τη φιλοδοξία να προάγει τον επιστημονικό διάλογο και να βοηθήσει στη δημιουργία μιας επιστημονικής κοινότητας στο χώρο των οικονομικών και κοινωνικών επιστημών. Στις σελίδες του ΑΟΚΕ διεξαγόταν διάλογος για σημαντικά οικονομικά και πολιτικά θέματα της εποχής του με συμμετοχή σημαντικών προσωπικοτήτων, όπως του Αλ. Σβώλου, Ξ. Ζολώτα, Α. Παπαναστασίου, Α. Αγγελόπουλου, Δ. Βεζανή, Δ. Μάξιμου κλπ., ενώ από το ίδιο περιοδικό δημοσιεύονταν τα πρακτικά της Εταιρείας Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών, στις επιστημονικές συνεδρίες της οποίας και ο ίδιος ο Καλιτσουνάκης εξέθετε συχνά τις οικονομικές του θεωρίες.
Σε μία δύσκολη χρονική περίοδο, όπως ήταν αυτή της δεκαετίας του ’20 και ’30, όταν οι ελληνικές κυβερνήσεις βρίσκονταν σε κρίσιμο σημείο για τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές επιλογές τους, αλλά και έπειτα από μία μακρά περίοδο παντελούς σχεδόν απουσίας οποιασδήποτε προσπάθειας επιστημονικής προσέγγισης των οικονομικών φαινομένων, ο Δ. Καλιτσουνάκης έρχεται να εισάγει ένα νέο προβληματισμό για τα οικονομικά και κοινωνικά γεγονότα της εποχής του κάτω από την επιρροή θεωρητικών σχημάτων, όπως ήταν αυτό του εξελικτικού σοσιαλισμού. Κάτω από τη θεωρία του εξελικτικού σοσιαλισμού η οικονομική σκέψη του Δ. Καλιτσουνάκη εμφανίζει ένα γενικότερο μεθοδολογικό προσανατολισμό, μακριά από καθαρά “οικονομικά” επεξηγηματικά πλαίσια και υιοθετεί ένα ερμηνευτικό σχήμα των φαινομένων που στηρίζεται σε εξελικτικές θεωρίες περί κοινωνικής αλλαγής, γεγονός που τον τοποθετεί στο ίδιο ιδεολογικό κλίμα με τον Α. Παπαναστασίου, αλλά και άλλους Έλληνες που είχαν σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου.
Μέσα από αυτή τη σύντομη σκιαγράφηση της ζωής και του έργου του Δ. Καλιτσουνάκη εμφανίζεται η σημασία που είχε η παρουσία του στην Ελλάδα του μεσοπολέμου, όχι μόνο ως εισηγητή μιας συγκεκριμένης θεωρίας οικονομικής σκέψης, αλλά και ως ανθρώπου που με την πανεπιστημιακή διδασκαλία του, τη συγγραφή των έργων του και τη δημόσια δράση του επηρέασε την εποχή του.
Ελένη Μουζουράκη - Θοδωρής Σταματάκης, «Η Βιβλιοθήκη Δημητρίου Καλιτσουνάκη», Μνήμων, 21 (1999), σσ. 253-260 (απόσπασμα από την επεξεργασμένη μορφή της παρουσίασης της Βιβλιοθήκης Δ. Καλιτσουνάκη που πραγματοποίησε η Ελ. Μουζουράκη κατά την ευχαριστήρια εκδήλωση για τις δωρεές των αδελφών Ιωάννου και Δημητρίου Καλιτσουνάκη, την οποία οργάνωσε η η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης στις 17 Μαΐου 2000).
