Αθήνα, 19.7.2012
Γεννήθηκα το 1936 και ανατράφηκα στη Φουρνή Μεραμπέλλου Κρήτης. Οι γονείς μου ήταν αμφότεροι Μεραμπελιώτες: Η μητέρα μου Ευτυχία Γ. Χρονάκη, πολύ θαρραλέα κοπέλα και άψογη νοικοκυρά, ακούραστη και με μυαλό τετράγωνο, ήταν Φουρνιώτισσα και ο πατέρας μου Μανόλης Ν. Παπαστεφανάκης, καθηγητής σωματικής αγωγής (γυμναστής), άντρας με τεράστια σωματική και ψυχική δύναμη και μεγάλη καρδιά, ήταν από τον Βρουχά. Τα παιδικά (εκτός από τα 4 προκατοχικά που η οικογένειά μου βρισκόταν στο Καστέλλι Κισσάμου) και εφηβικά χρόνια μου τα έζησα στη Φουρνή και αφού τελείωσα τις γυμνασιακές σπουδές μου μπήκα ταυτόχρονα με εξετάσεις στις Νομικές Σχολές των Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης και Αθηνών το 1954. Φοίτησα για λίγο στην πρώτη και τελείωσα τη δεύτερη.
Διατηρώ το σπίτι μου στη Φουρνή και τις εκεί φιλικές και συγγενικές μου σχέσεις. Γιαυτό και κατεβαίνω αρκετά συχνά εκεί για διακοπές και ξεκούραση, αλλά και για ενίσχυση των ψυχικών αποθεμάτων μου.
Διατηρώ έντονη αγάπη για το Πανεπιστήμιο Κρήτης, επειδή και τα δυο παιδιά μου σπούδασαν εκεί: η Λήδα, ιστορία, και ο Μανόλης, φυσική.
Πρόσφατα, και αφού ήμουν σχεδόν 50 χρόνια δικηγόρος Αθηνών, παραιτήθηκα από τη δικηγορική ιδιότητά μου και από το τέλος του 2011 είμαι επίτιμος δικηγόρος Αθηνών στον Άρειο Πάγο.
Τα σόγια από τα οποία προέρχομαι είναι περίεργα. Δυο προ-προπαππούδες μου, παπάδες, ήταν ιστορικά πρόσωπα: ο παπά-Φτωχός και ο παπά-Στέφανος. Ο παππούς μου Γιώργης Χρονάκης, πολύ μορφωμένος και εξαίρετος γνώστης της ελληνικής γλώσσας, δεν μπόρεσε ο ίδιος να σπουδάσει γιατί είχε να προικίσει και να παντρέψει 3 αδελφές, πράγμα που φρόντισε με αυταπάρνηση. Αργότερα, όταν απέκτησε παιδιά, κρατώντας τις 2 θυγατέρες του στο σπίτι και στη δουλειά, φρόντισε να σπουδάσει και τα 4 αγόρια του, που άλλωστε βοηθούσανε οικονομικά ο ένας τον άλλο.
Ο πατέρας μου Μανόλης, που ήταν εκπαιδευτικός, δημόσιος υπάλληλος, ζήτησε δύο φορές την άδεια από το τότε Υπουργείο Παιδείας να πάει να πολεμήσει τους φασίστες και ναζήδες: Μία φορά το 1936 ζήτησε να πάει στην Ισπανία να πολεμήσει κατά των Φρανκιστών με τις Διεθνείς Ταξιαρχίες και δεύτερη φορά, όταν ο Χίτλερ πρόσβαλε τον διάδρομο του Ντάντσιχ, θέλησε να πάει να πολεμήσει με τους Πολωνούς. Και τις δύο φορές η άδεια δεν του δόθηκε. Ακολούθως στο Αλβανικό Μέτωπο πήγε εθελοντικά και σε ελάχιστες μέρες σκοτώθηκε μετά από πολλαπλές ανδραγαθίες, γιαυτό και προήχθη σε έφεδρο λοχαγό.
Ξάδελφος του παππού μου Γιώργη Χρονάκη ήταν ένας από τους πρώτους -πρώτους (πολύ πριν από το 1900) δικηγόρους Λασηθίου, ο εκ Φουρνής Αλέξανδρος Φουντουλάκης, ο οποίος σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με δασκάλους τους περίφημους Σαριπόλους και τον Νεοκλή Καζάζη, που ήταν και δάσκαλος του Νίκου Καζαντζάκη. Αδελφός της μητέρας μου ήταν ο Μιχάλης Χρονάκης, γεννημένος το 1904 στη Φουρνή: ανήκε στον κύκλο του Νίκου Καζαντζάκη, της Σοφίας Μαυροειδή - Παπαδάκη και της Αιμιλίας Λασκαρίδου, σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και διαδέχτηκε στο δικηγορικό γραφείο του τον Αλέκο Φουντουλάκη στη Νεάπολη Κρήτης. Ακολούθως ο Μιχάλης Χρονάκης διατέλεσε δικαστής στο Ηράκλειο, στα Χανιά, στη Ρόδο, στην Αθήνα και σε πολλά άλλα μέρη. Ήταν ο μοναδικός δικαστής που μετά την κατάληψη της εξουσίας από τη Χούντα παραιτήθηκε από τη θέση του και στη συνέχεια, μετά την πτώση της Χούντας, δεν ζήτησε αποκατάσταση.
Εκτός από τον προαναφερθέντα νομικό Μιχάλη Χρονάκη, και οι άλλοι τρεις αδελφοί της μητέρας μου ήταν επιστήμονες: ο Μανόλης φυσικός, ο Κωστής γεωπόνος και ο Γιάννης γιατρός. Όλοι έλαβαν μέρος στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του 1940 και στην Αντίσταση κατά την Κατοχή, όσοι είχαν επιζήσει στον πόλεμο, διότι ο Κωστής σκοτώθηκε πολεμώντας στο Αλβανικό Μέτωπο, δέκα ημέρες μετά τον εκεί σκοτωμό του πατέρα μου.
Εκτελεστής των τελευταίων θελήσεων του δικηγόρου Αλέκου Φουντουλάκη και κληρονόμος της βιβλιοθήκης και του αρχείου του ήταν ο προαναφερόμενος δικαστής και ανιψιός του Μιχάλης Χρονάκης. Εκτελεστής της διαθήκης του Μιχάλη Χρονάκη και κληρονόμος του αρχείου και της βιβλιοθήκης του ήμουν εγώ.
Ευτύχησα να έχω δασκάλους στο Πανεπιστήμιο πολύ σημαντικούς επιστήμονες και ανθρώπους, όπως τον συμπέθερό μου - ανηψιό του θείου μου Νίκου Χατζηδάκη, Γεώργιο- Αλέξανδρο Μαγκάκη, τον οποίο γνώρισα το θέρος του 1953 στο σπίτι του παραπάνω κοινού θείου μας (όπου ο ίδιος συμπλήρωνε τότε τη διδακτορική διατριβή του) και συνδέθηκα μαζί του πριν μπω στο Πανεπιστήμιο, τον Αλέξανδρο Λιτζερόπουλο, τον Παναγιώτη Ζέππο, τον Αλέξανδρο Τσιριντάνη, τον Κωνσταντίνο Ρόκα. Ο τελευταίος δοκίμασε τεράστια έκπληξη, όταν αυθόρμητα τον ευχαρίστησα ειλικρινώς, γιατί δικαίως «με έκοψε» σε κάποιες προφορικές εξετάσεις, τις οποίες στην επόμενη περίοδο «πέρασα» με άριστα, απαντώντας και στις υποσημειώσεις και στα γερμανικά. Ο καθηγητής Κ. Ρόκας τότε δήλωσε ότι πρώτη φορά τού συμβαίνει να «κόβει» φοιτητή και αυτός να τον ευχαριστεί, επανερχόμενος και αριστεύοντας.
Μετά την αποφοίτησή μου από τη Νομική Σχολή το 1958 γράφτηκα ασκούμενος δικηγόρος στην Αθήνα με δασκάλους μου τους σπουδαίους ποινικολόγους Μήτσο Παπασπύρου και Ηλία Ιερεμία, οι οποίοι μου δίδαξαν, πλην των άλλων, την αξία της ανθρωπιάς στη νομική επιστήμη και στην άσκηση της δικηγορίας και συχνά μου χάριζαν αξιόλογα βιβλία τους.
Ακολούθως εργάστηκα ως δικηγόρος στην Αθήνα είτε αυτοτελώς είτε σε συνεργασία με αξιόλογους συναδέλφους και υπήρξα δάσκαλος πολλών ασκούμενων δικηγόρων, τους οποίους εξόντωνα στη δουλειά, αλλά και γιαυτό, όταν μεταγενεστέρως με έβλεπαν, με χαιρετούσαν και ακόμη με χαιρετούν με σεβασμό και αγάπη. Απ’ αυτούς οι πλείονες ήταν σπουδαία παιδιά και ήδη έχουν σταδιοδρομήσει ως δικηγόροι ή συμβολαιογράφοι και ως πολιτικοί και ποινικοί ή διοικητικοί δικαστές.
Από τις παραπάνω αιτίες (σπουδές μου, διαδοχές Αλέκου Φουντουλάκη και Μιχάλη Χρονάκη από εμέ, σχέσεις με Μήτσο Παπασπύρου και Ηλία Ιερεμία), αλλά και από αγορές βιβλίων, καινούργιων και παλαιών, από παλαιοβιβλιοπωλεία, απόχτησα μια σημαντική νομική και οικονομική βιβλιοθήκη, που περιέχει πολλούς τίτλους, απ’ όσο θυμάμαι, όπως:
Ν. Δημαράς, Ιστορία και εισηγήσεις του Ρωμαϊκού Δικαίου και σύντομος έκθεσις των βυζαντινών πηγών, παρά τω εκδότη Καρόλω Μπέκ, Αθήνα 1889.
Παύλος Καλλιγάς, Σύστημα Ρωμαϊκού Δικαίου καθ' ά εν Ελλάδι πολιτεύεται πλην των Ιονίων νήσων τυπογραφείο Ανδρέα Κορομηλά, Αθήνα 1881.
Κωνσταντίνος Ν. Κωστής, Ερμηνεία του εν Ελλάδι ισχύοντος Ποινικού Νόμου, τ. 1-2, τυπογραφείο Ανέστη Κωνσταντινίδη, Αθήνα 1892-1893.
Νικόλαος Σαρίπολος, Σύστημα της εν Ελλάδι ισχυούσης ποινικής νομοθεσίας μετά προεισαγωγής διά της φιλοσοφίας του δικαίου και της ιστορίας των ποινικών νομοθετημάτων, τ. 1-2, τυπογραφείο Π.Δ. Ηλιόπουλου, Αθήνα 1868 τ. 3, τυπογραφείο Χ. Ν. Φιλαδελφέως, Αθήνα 1870 τ. 4-5, τυπογραφείο Χ. Ν. Φιλαδελφέως. Αθήνα 1871.
Μελέτιος Σακελλαρόπουλος, Εκκλησιαστικόν Δίκαιον της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας μετά του ισχύοντος εν τη Εκκλησία του Πατριαρχείου και εν Ελλάδι, τυπογραφείο Μιχαήλ Σαλίβερου, Αθήνα 1898.
Δημοσθένης Στεφανίδης, Εισαγωγή εις την εφηρμοσμένην κοινωνικήν οικονομικήν, τυπογραφείο Κίμωνος Χρυσοχού, Αθήνα 1952.
Θεόδωρος Ν. Φλογαϊτης, Στοιχεία της πολιτικής δικονομίας μετά τυπικού, τυπογραφείο Σπυρ. Κουσουλίνου, Αθήνα 1894.
Βασίλειον της Ελλάδος, Υπουργείον Δικαιοσύνης. Διεύθυνσις Μελετών, Στρατιωτικός Ποινικός Κώδιξ, Εθνικό Τυπογραφείο, Αθήνα 1941.
Ηλίας Λαλαούνης, Περιλήψεις θεωρητικής Οικονομικής (βάσει των παραδόσεων και του συγγράμματος του καθηγητού κ. Ξ. Ζολώτα), εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 1947.
Τη βιβλιοθήκη μου, αφού τα παιδιά μου δεν σπούδασαν νομικά και δεν ασχολούνται επιστημονικά με νομικά, αποφάσισα να διαθέσω σε κάποιο δημόσιο φορέα της πατρίδας μου Κρήτης για μνημείο των προπατόρων και δασκάλων μου και τυχόν χρήση από τους επιγενόμενους. Επειδή στην ιδιαίτερη πατρίδα μου Φουρνή Μεραμπέλλου (τέως του Δήμου Νεάπολης και ήδη του Δήμου Αγίου Νικολάου), αλλά και στον Δικηγορικό Σύλλογο Λασηθίου και στο Πρωτοδικείο Λασηθίου και στη Βιβλιοθήκη Νεάπολης δεν υπάρχει επαρκής χώρος και συγκροτημένη υπηρεσία για τη φύλαξη και διατήρηση της παραπάνω νομικής και οικονομικής βιβλιοθήκης μου, ακολουθώντας τη συμβουλή της κόρης μου Λήδας, διαθέτω τα βιβλία μου στην Κεντρική Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης, στη μνήμη των γονέων και προπατόρων μου και των προαναφερόμενων θείων μου και των παραπάνω δασκάλων μου. Φυσικά, κάποια βιβλία μου, που έχουν ιδιαίτερη συναισθηματική αξία για μένα, όπως τα επιστημονικά βιβλία του πατέρα μου, οι οθωμανικοί κώδικες του Αμπνούλ Χαμίτ, η Οδύσσεια του Νίκου Καζαντζάκη (πρώτη έκδοση 1938, αντίτυπο 101 από τα συνολικά 300), η Θεία Κωμωδία του Δάντη σε μετάφραση του Νίκου Καζαντζάκη (πρώτη έκδοση 1934, αντίτυπο 180 από τα συνολικά 500), δεν περιλαμβάνονται στην παρούσα δωρεά, αφού παρακρατούνται για τα παιδιά μου.
Με κάθε τιμή,
Νίκος Μανόλη Παπαστεφανάκης
Επίτιμος Δικηγόρος Αθηνών στον Άρειο Πάγο
